Een zuidelijk archeologisch erraticum te Opende Zuid (Groningen)

Besproken wordt een op een grindpad te Opende Zuid (Groningen) gevonden vuurstenen artefact. Het artefact werd vermoedelijk samen met een handelspartij grind aangevoerd. Omdat de herkomst van deze partij aanwijzingen zou kunnen geven over de ouderdom van de geexploiteerde rivierafzetting, en daarmee ook van het artefact, werden kwantitatieve en morfometrische grindanalyses uitgevoerd. De uitkomsten van dit onderzoek worden vergeleken met analyses van enkele andere locaties. Geconcludeerd wordt dat het grind van Opende uit een Rijn-afzetting afkomstig is, behorende tot de Formatie van Kreftenheije. Het grind is niet uit de stuwwallen afkomstig, en de afzetting vond plaats na de ijsbedekking in het Saalien, en voor het Laat-Weichselien. Het artefact is een grote regelmatige kling, die hoogstwaarschijnlijk van een Levallois-kern voor klingen afkomstig is, en dus in het Midden - Paleolithicum geplaatst kan worden. De kling is duidelijk fluviatiel gerold (afronding, kleine afsplinteringen), terwijl verder bruine patina en glans (geen windlak) aanwezig zijn. Opvallend is het voorkomen van zeer grove krassen op het artefact. Dergelijke krassen zijn ook bekend van het materiaal van Rhenen, en werden aanvankelijk toegeschreven aan glaciale stuwing. In dit artikel wordt een nieuwe hypothese voorgesteld voor het ontstaan van zulke grove krassen, n.l. dat ze veroorzaakt werden door kruiend ijs in de toenmalige rivieren, tijdens koude perioden.