Natuurontwikkeling heeft in veel gevallen als doel om oude natuurwaarden te herstellen en daarmee bedreigde planten- en diersoorten of zelfs gehele levensgemeenschappen nieuwe ruimte te bieden. Om te bepalen hoe de nieuwe natuur eruit moet gaan zien, wordt gebruik gemaakt van referentiebeelden. Dit kunnen beschrijvingen van het terrein uit het verleden zijn, maar ook van terreinen waar nog een hoogwaarde kwaliteit van de gestelde doelen voorkomt. Door de veranderingen in abiotische factoren en de soortensamenstelling na het uitvoeren van de herstelmaatregelen te vergelijken met de referentie kan afgeleid worden in hoeverre de uitgevoerde maatregelen succesvol zijn. In combinatie met ecologische kennis van soorten en het functioneren van ecosystemen kunnen oorzaken voor het al dan niet optreden van de gewenste ontwikkelingen geduid worden en kan zo nodig bijsturing plaatsvinden.