Eigenaardig was de invloed die de onderzoekingen van Pasteur op de theologie uitoefenden. Te vergeefs had hij gezegd dat hier noch godsdienst, noch philosophie, noch atheisme, noch materialisme, noch spiritualisme aan ’t woord was, dat hij evengoed bereid was geweest om, als zijne onderzoekingen het hem hadden geleerd, te verklaren dat er wèl een spontane voortteling was. — Zijn stellingen werden gebruikt door priesters en philosophen, om ongeloovigen en atheïsten te bekeeren. Maar — ieder was on is ook niet in staat om wetenschap en godsdienst binnen haar eigen grenzen te houden, zooals Pasteur dat deed. In den zomer van 1865, toen Pasteur door den Minister van andbouw en Nijverheid met een wetenschappelijk onderzoek in zake de zijde-industrie belast was en zich te Alais bevond, werd hij in aller haast per telegram naar Arbois, naar zijn vader geroepen, ’t Was een lange reis en zorgvolle gedachten kwamen in hem op. Daar, in dat kleine huis was zijn geliefde moeder en ook zijn eenjarig dochtertje Jeanne gestorven. Zou een nieuw verlies hem treffen? Bij zijn aankomst kon hij alleen de reeds gesloten kist nog zien waarin zijn vader was neêrgelegd.