Grenzen van vloedvorming en aangeslijkten bodem en plantengroei aldaar

Waar de heuvelen van Westfalen, door het Bentheimsche in de lagere heuvelklingen van Overijssel en Drenthe afdalen, het eigenaardig karakter der diluviale heidevelden vertoonende, loopt de laatste dier heuvels onder den naam van hondsrug uit Drenthe door tot aan de stad Groningen, welke gebouwd is op het uiteinde van den hondsrug, die hier eenmaal als een uitspringende landtong in zee uitstak. Alles toch wat ten noorden en westen dier stad gelegen is, is van lateren, alluvialen, oorsprong, met uitzondering van den hoogeren zandachtigen grond bij Zuid- en Noordhorn, die waarschijnlijk eenmaal als een zandbank der vloedvorming uit zee oprees, even als nu nog enkele zandplaten op geringen afstand van onze kusten uit zee oprijzen. Evenzoo ziet men diluviale heuvels en voormalige landtongen in de zandstreek van het zuidoosten van Friesland, in Overijssel, waar bij Vollenhove een groote menigte rolsteenen — het kenteeken van de vloedvorming of het diluvium — aan de Zuiderzee gevonden worden; verder in de zandige en heideachtige heuvelen van Gelderland, door Berkel, Vecht en IJssel doorsneden en ten laatste eindigende in de zandgronden van Utrecht, waar, aan den Amersfoortschen berg, eene herhaling in het groot van de rolsteenen van bij Vollenhove gezien wordt, en waar, aan de Vuursche, een groote afgeronde steen herinnert aan de merkwaardige hunnebedden van Drenthe, welke ook uit reusachtige afgeronde granietblokken en dergelijke steenen van diluvialen oorsprong zijn opgezet. Groote stroomen, de Rijn met zijne vertakkingen en meer zuidelijk de Maas, hebben zich eenen weg opengehouden tusschen de aloude heuvelen. Hun breed stroombed vormde de kleigronden van Gelderland en Utrecht, evenals de Schelde die in Zeeland en aan de grenzen van Noordbraband. Holland en Zeeland zijn geheel van alluvialen oorsprong, uit rivieren en zee gevormd, welke laatste de duinen aan onze westelijke kusten en op de noordelijke eilanden zichzelf tot een breidel en tot bescherming van het achterliggend land heeft opgeworpen. Urk, Wieringen, Texel zijn uitzonderingen op den regel, zij toch zijn van ouderen oorsprong en vertoonen rolsteeuen ten blijke van hunne diluviale vorming.