Macronachtvlinders in de Vijlenerbossen 1850-2015: een kwantitatieve en kwalitatieve analyse

Zuid-Limburg, dus ook de omgeving van Vijlen, heeft van oudsher een grote aantrekkingskracht gehad op entomologen. Aanvankelijk waren deze afkomstig uit de rest van het land, na de Tweede Wereldoorlog vooral van eigen bodem. Hoe verder we teruggaan in de tijd, hoe minder er van hun waarnemingen en collecties bewaard is gebleven, maar vanaf de jaren 1920 bestaat er een vrijwel continue en in omvang toenemende reeks waarnemingen. Dankzij de grootschalige digitalisering die in de afgelopen decennia plaatsvond, zijn alle historische en recente data nu in hun samenhang beschikbaar. Deze data vormden de basis voor de voorliggende analyse. Daaruit komt een soortenrijke macronachtvlinderfauna naar voren: 578 soorten zijn ooit waargenomen, waarvan 434 nog in de laatste tien jaar. Ondanks de nog steeds toenemende inventarisatie-intensiteit is het percentage nieuw waargenomen soorten inmiddels afgenomen tot minder dan 1%. Dat betekent dat de macronachtvlinderfauna van de Vijlenerbossen vrijwel volledig in kaart is gebracht. Wel vestigen er zich nog steeds nieuwe soorten, terwijl andere verdwijnen. Nieuw waargenomen soorten zijn meestal ook nieuw voor heel Zuid-Limburg. Soorten die verdwijnen gaan in heel Zuid-Limburg sterk achteruit of verdwijnen er. Blijkbaar is zowel het opduiken van nieuwe soorten als het verdwijnen van soorten vooral een gevolg van reservaat-overstijgende areaalverschuivingen. Er zijn aanwijzingen dat er op dit moment meer soorten verdwijnen dan er bij komen, en dat dus het aantal soorten dalende is. Tot slot is voor alle soorten die momenteel in de Vijlenerbossen inheems zijn vastgesteld of zij er in de afgelopen dertig jaar relatief vaker, even vaak of minder vaak zijn waargenomen dan landelijk. Daarbij bleek dat soorten die landelijk als zeldzaam of bedreigd te boek staan, het in de Vijlenerbossen significant beter doen dan landelijk. Dat illustreert het belang van het natuurreservaat Vijlenerbos voor het behoud van biodiversiteit op landelijk niveau.