Insects nightly attracted to light at a single site in De Kaaistoep, The Netherlands. Orders, families and species identified in 1995-2011

Insecten ’s nachts aangetrokken door licht op één plaats in De Kaaistoep. Gedetermineerde orden, families en soorten van 1995-2011. In 1995 startte een onderzoek met gebruik van licht en een wit laken naar nachtvlinders in De Kaaistoep, een natuurgebied in de gemeente Tilburg. Vanaf 1997 werden ook kevers onderzocht. 2011 was het 15e jaar waarin werd vastgelegd welke keversoorten in welke aantallen afkwamen op een lichtbron die steeds op één plaats stond, ongeveer 1,5 km ten westen van de bebouwing van Tilburg en 100 m ten noorden van de autosnelweg A58. In 2002 volgden mieren en wantsen, in 2005 schietmotten en sluipwespen (Braconidae en Ichneumonidae), en in 2006 bladwespen. Ook soorten van andere insectenorden werden waargenomen en zo mogelijk geïdentificeerd, zoals vliegen en muggen, eendagsvliegen, cicaden en andere (zie tabel 1). De lichtval bestond uit vier lampen van elk 500 W, die een polyester laken verlichtten van ongeveer 2 x 3,5 m. De lampen werden ontstoken op het tijdstip van zonsondergang. Aangetrokken insecten werden op het doek gedetermineerd of met een exhauster verzameld en opgeslagen in 70% ethanol. De locale weersomstandigheden zoals windkracht en –richting, temperatuur en vochtigheid werden genoteerd. Met de hulp van veel specialist-entomologen zijn tot en met 2011 ongeveer 240.000 insecten uit veertien orden op naam gebracht. Vlinders (795 soorten) en kevers (725) waren het soortenrijkst. In totaal zijn 2.180 soorten gevonden, behorende tot 216 families (voor een overzicht, zie tabel 11). Dit artikel behandelt per orde de aangetoonde families en de aantallen soorten daarvan. Regelmatig worden aangetroffen soorten genoemd, maar vrijwel alleen als ze algemeen voorkomen in Nederland. Tientallen waren nieuw voor de fauna van Nederland. Ze zijn reeds gepubliceerd of zullen meegenomen worden in toekomstige artikelen. Met dit onderzoek is een belangrijke bijdrage geleverd aan de kennis van de biodiversiteit van De Kaaistoep via een ATBI (alle taxa biodiversiteit inventarisatie), met in totaal nu ruim 7.000 geïdentificeerde soorten planten en dieren, waarvan bijna 4.700 soorten insecten. De inspanning die is verricht (16 jaar onderzoek, meer dan 2.000 uren bij het laken of ruim één uur per soort) is tamelijk inefficiënt als het alleen om soorten zou gaan. Omdat van vele groepen over lange tijd (vlinders ruim zestien jaar, kevers vijftien jaar, mieren en wantsen tien jaar) soorten én aantallen zijn vastgelegd, is het mogelijk om de fenologie van soorten en de invloed van weersomstandigheden na te gaan. Bovendien kunnen effecten op de soortensamenstelling van locale veranderingen in het terrein en mogelijk ook van weersveranderingen op lange termijn zichtbaar gemaakt worden. In een volgend artikel zal de verdeling over de orden aan bod komen, en zullen op orde- en groepsniveau de fenologie en de invloed van weersomstandigheden worden besproken.