Synthese, Bijenonderzoek in Nederland

Het Jaar van de Bij is een mooie gelegenheid om het vele bijenonderzoek dat in Nederland plaats vindt voor het voetlicht te brengen. In dit themanummer presenteren bijenonderzoekers recente bevindingen. Van de 355 bijensoorten die Nederland kent, staat een aanzienlijk deel op de rode lijst van bedreigde soorten. Enkele soorten zijn zelfs al verdwenen, en over het algemeen kan gezegd worden dat de groep als geheel sterk onder druk staat. Belangrijke oorzaken hiervoor zijn de intensivering van het landgebruik (waardoor er minder ruimte is voor natuur, terwijl de overblijvende natuur van relatief lage kwaliteit is), het gebruik van bestrijdingsmiddelen en klimaatverandering. Aan de andere kant zijn er enkele soorten die het wél goed doen. Vrijwel altijd betreft dit soorten die positief reageren op de opwarming van het klimaat. Er kan veel gedaan worden aan de bescherming van bijen. Belangrijke zaken hierbij zijn het bevorderen van bloemaanbod, het tegengaan van vermesting, een gefaseerde uitvoering van beheer en het behouden van en creëren van specifieke micro-biotopen. In de achtertuin of op andere plekken in het stedelijke gebied is er veel voor bijen te doen door het instellen van een ecologisch groenbeheer en het aanbieden van bijenhotels. Essentieel voor een goede bescherming van bijen is kennis over de ecologie en biologie van de verschillende soorten. Hoewel van de meeste soorten nog weinig bekend is, zijn inmiddels van diverse soorten de leefwijze en bijzondere samenlevingsverbanden met andere soorten goed beschreven. Bijen zijn zeer geschikte ambassadeurs voor het behoud van biodiversiteit. Niet alleen komen ze voor in relatief soortenrijke leefgebieden, maar ze bieden zelf ook de bestaansvoorwaarden aan tal van symbiotische soorten.