Infestations of the cypress bark beetles Phloeosinus rudis, P. bicolor and P. thujae in The Netherlands (Coleoptera: Curculionidae: Scolytinae)

Aantastingen door de thujabastkevers Phloeosinus rudis, P. bicolor en P. thujae in Nederland (Coleoptera: Curculionidae: Scolytinae) In de zomer van 2004 trad er grote sterfte op bij coniferen in Rotterdam en nabijgelegen steden zoals Ridderkerk, Sleeuwijk, Maassluis, Nieuw-Lekkerland en Dordrecht. De sterfte trad op bij een solitaire 60-jarige Thuja maar ook bij coniferenhagen van Thuja, Chamaecyparis en Juniperus. Onder de schors werden uitgebreide gangenstelsels en kevertjes aangetroffen. In de schors zaten duizenden kleine ronde gaatjes. De kever werd gedeter- mineerd als Phloeosinus rudis. Het betreft een van oorsprong Japanse keversoort die nooit eerder in Nederland is aangetroffen. Gezien de locaties in en rond Rotterdam is deze exoot mogelijk via de Rotterdamse haven ons land binnengekomen. Na 2004 werd de kever nog maar enkele malen waargenomen. Kleine populaties kunnen echter overleven in verzwakte bomen zoals in 2008 bleek uit de vondst van kevers in een door parasitaire schimmels verzwakte boom (Rotterdam) en gebroken takken (Wageningen en Renkum). Er kan dus nog een kleine populatie aanwezig zijn waaruit, bij een nieuwe droogteperiode, opnieuw een populatieopbouw kan optreden. In 2004 werden eveneens veelvuldig aantastingen van de Europese thujabastkevers Phloeosinus bicolor en Phloeosinus thujae bij jongere planten van Chamaecyparis, Thuja en Juniperus waargenomen. De beide Mediterrane keversoorten laten de laatste jaren een noordwaartse verspreiding zien.Voor Nederland zijn van P. thujae uit het verleden slechts enkele waarnemingen bekend, van P. bicolor gaat het om de eerste waarneming.Tot nu is er geen sterfte bij de inheemse jeneverbessen waargenomen. De relatief grotere Japanse P. rudis is in staat om zowel jonge als ook oude bomen aan te tasten terwijl de kleinere Europese P. thujae en P. bicolor in het algemeen bij jongere struiken voorkomen. Het massaal tegelijkertijd optreden van de drie keversoorten in 2004, is niet toevallig. Het zijn zwakteparasieten die zich alleen in verzwakte bomen kunnen ontwikkelen. 2003 was een zeer droog jaar met veel door droogtestress verzwakte bomen en struiken waardoor de aantastingen konden plaatsvinden. De huidige klimaatmodellen voorspellen voor West-Europa en toename van zomerdroogte en hittegolven.We zullen in de toekomst rekening moeten houden met meer gestreste bomen en toename van secundaire ziekten en plagen.