Overlevingsstrategieën koppelen soorten aan hun landschap

Soorten zijn niet willekeurig verdeeld over het landschap. Verschillen in de aan- en afwezigheid van soorten vormen patronen die we kunnen onderscheiden als gemeenschappen, ecotopen en ecosystemen. Bovendien kan de verspreiding van soorten in de tijd veranderen, bijvoorbeeld onder invloed van het seizoen. Centraal in de ecologie staat de zoektocht naar de oorzakelijke mechanismen die de aan- of afwezigheid van soorten kunnen verklaren, en daarmee ook patronen en veranderingen daarin. Hiervoor is niet alleen informatie nodig over (veranderingen in) de omgevingscondities in het landschap, maar ook over de biologische eigenschappen van de soorten zelf. Deze eigenschappen zijn immers in de loop van de evolutie ontstaan als aanpassingen aan de heersende leefomstandigheden. De manier waarop een soort is aangepast aan zijn omgeving kan echter van soort tot soort zeer verschillend zijn. Bij natuurbescherming is het vrijwel onmogelijk om rekening te houden met al die verschillende soorten en hun specifieke relaties met het landschap. De vraag is daarom of soortspecifieke relaties op een of andere manier zijn samen te vatten. Voor watermacrofauna bleek het mogelijk om overlevingsstrategieën te definiëren op basis van biologische soorteigenschappen en hun functie. Overlevingsstrategieën zijn gelijksoortige oplossingen voor vergelijkbare ecologische problemen (bijvoorbeeld predatie, concurrentie en extreme of wisselende omgevingscondities). Hiermee kan een overweldigend soortenaantal worden teruggebracht tot een beperkt aantal overlevingsstrategieën met duidelijke relaties met de omgeving. Een grote uitdaging voor de toekomst is om deze nieuwe methode behalve voor watermacrofauna ook voor andere levensgemeenschappen te ontwikkelen.