Zongestuurde klimaatveranderingen in het Holoceen; (met implicaties voor het huidige en toekomstige klimaat)

Rond 850 v. Chr. vond een ingrijpende klimaatverandering plaats en die had grote gevolgen voor mensen in hydrologisch marginale gebieden. Een tijdelijke vermindering van zonneactiviteit lag aan de klimaatverandering ten grondslag. Dit verschijnsel stond niet op zichzelf want er zijn inmiddels heel veel aanwijzingen – over de hele periode van het Holoceen – dat de meeste klimaatveranderingen werden veroorzaakt door fluctuerende zonneactiviteit. Het klimaat blijkt hypergevoelig te zijn voor veranderingen in de activiteit van de zon en die constatering is essentieel voor het begrijpen van de opwarming zoals die in de tweede helft van de vorige eeuw heeft plaatsgevonden. Ook het klimaat in de nabije toekomst zal waarschijnlijk grotendeels door veranderende zonneactiviteit worden gestuurd.