Gevleugelde snoek of bête noire? Veertig jaar onderzoek naar de rol van aalscholvers in veranderende watersystemen

Is it valid to consider Great Cormorants as being a severe threat to various populations of fish in the Netherlands? Both from the side of commercial fisheries as the angling sport, demands for mandatory control of Great Cormorant (Phalacrocorax carbo) populations have often been voiced. Recently the question was again addressed in the EU Parliament (11 May 2022). The authors reviewed their long-term monitoring results in The Netherlands. This country has never intervened by taking population control measures. Still the population of breeding pairs tends to decline, notably in the area of the large lakes of the IJsselmeer area (>80% reduction) parallel with a strong reduction in availability of nutrients. Being the stronghold of the species in the 1970s and 1980s, breeding colonies have become much smaller and shifted to the smaller water bodies inland. These smaller water bodies have got a much better water quality and improved fish stocks. From the long-term data on fish consumption it became clear that Cormorants mostly feed on abundant, small fish (7-25 cm). As the diet (as studied by determination of otoliths) largely reflects the fish composition, the Great Cormorants are considered to react on fish availability in a bottom up manner. Combined with a natural harvest of 20% or less of the fish stock, at a water system level there is little to fear from predation by Great Cormorants. Only in small or heavily stocked water bodies this may be the case locally, especially when shelter for fishes is missing (dead wood, macrophytes a.o.). Managing the habitat for fish seems a useful measure to reduce the risk of predation by Great Cormorants, especially near barrier dams, sluices or fish passages. Zijn aalscholvers als beschermde diersoort in conflict met de bescherming van vissen, oftewel zijn ze een succesverhaal of een regelrechte ecologische ramp? Over de voortdurende beleidsdilemma’s rond het bête noire van de Nederlandse en Europese natuurbescherming. Mennobart van Eerden volgde vanuit Rijkswaterstaat het wel en wee van de soort al zo’n veertig jaar. Samen met Stef van Rijn van Deltamilieu Projecten vat hij de ecologische rol van de soort in onze watersystemen samen. Hoofdconclusie is dat aalscholvers geen bedreiging zijn voor de ontwikkelingen van de visstand, andere factoren zijn daarvoor meer bepalend. Door het natuurlijker maken van watersystemen kunnen plaatselijke risico’s met betrekking tot overmatige vispredatie worden verkleind. Volgens auteurs is de aalscholver een graadmeter voor de toestand waarin het watersysteem zich bevindt.