De terugkeer van de Rivierrombout (Gomphus flavipes) in Nederland Nieuwe inzichten over ecologie en onderzoek

Door de herontdekking van de Rivierrombout (Gomphus flavipes) in Nederland in 1996 veranderde onze inzichten in verspreidingsbeeld en ecologie van deze soort. In dit artikel laten we zien dat een interventie nodig is geweest van een nieuw soort actor (een vissenonderzoeker met degelijke kennis van libellen) die met nieuwe instrumenten (een waterfilter van een energiecentrale) op een ongewone plek (een voor publiek afgesloten bedrijventerrein) een eerste exemplaar vond en dit huzarenstukje nota bene nog een keer moest herhalen voordat de nieuwe inzichten voet aan de grond kregen. De herontdekking van de Rivierrombout laat zien dat onze steeds veranderende kennis van soorten te relateren is aan zowel ecologische als aan sociale factoren. Behalve dat aan het einde van de twintigste eeuw de waterkwaliteit van de Nederlandse rivieren aanmerkelijk verbeterde, keken er in die tijd ook meer mensen vaker en op meer plekken, gewapend met nieuwe instrumenten en met meer kennis vanuit nieuwe drijfveren naar libellen dan in de honderd jaar ervoor. Dat er dan nieuwe dingen gezien worden, lijkt voor de hand te liggen. Het is een klassieker in het denken over ecologische monitoring: zegt de trend iets over de ontwikkeling die de soort doormaakt of over de ontwikkeling die de onderzoekers doormaken? De verwevenheid van sociale en ecologische factoren laat zien dat biodiversiteitsonderzoek over veel meer gaat dan over data alleen. Wat dat meer precies is, zou meer onderzocht moeten worden.