Nogmaals jagers en sjamanen

Naar aanleiding van het stukje van Thijs van Kolfschoten in het vorige nummer van Cranium (6: 72 (1989)) over de tentoonstelling ”Jäger und Schamanen vor 10.000 Jahren” kunnen enkele opmerkingen gemaakt worden. In de eerste plaats over het woord ”sjamaan”. Sjamanen vormen niet een bevolkingsgroep uit Siberië, zoals Van Kolfschoten zegt, maar personen met een bepaalde religieuze betekenis. Sjamanen vinden we bij volken met een natuurreligie, waarbij aan alle dingen, dieren, planten stenen etc. een bepaalde geestelijke macht wordt toegekend. Naast de zichtbare werkelijkheid is er een onzienlijke geestelijke wereld, die echter wel de waarneembare wereld beïnvloeden. De sjamaan is nu de intermediair tussen beide werelden. Sjamanen werden tot nog niet zo heel lang geleden bij veel verschillende volken gevonden. Eigenlijk alle arctische volken hadden een sjamanistische natuurreligie: Inuit (eskimo’s), Samen (Lappen) en de vele Siberische volkeren, van west tot oost. De door Van Kolfschoten afgebeelde sjamaan behoort tot het volk der Tunguzen uit Oost-Siberië.