Voortplanting en zaadverspreiding bij Kleine egelskop (Sparganium emersum Rehmann, Sparganiaceae)

Rivieren bieden speciale leefgebieden aan waterplanten vanwege (1) de continue blootstelling aan turbulente stromingen, (2) het unidirectionele karakter van de stromingsrichting en (3) het ééndimensionale, lineaire karakter van riviersystemen. In dit artikel zal nader worden ingegaan op de gevolgen van deze kenmerken voor de voortplanting, en de verspreiding van de eenzadige vruchten, van Kleine egelskop (Sparganium emersum) in riviersystemen. Continue blootstelling aan sterke stroming levert het gevaar dat waterplanten schade oplopen aan hun bladen en wortelstelsels. Waterplanten kunnen zulke schade voorkomen door hun morfologie zodanig aan te passen dat hun hydraulische resistentie verlaagd wordt. Deze morfologische aanpassingen kunnen echter negatieve gevolgen hebben voor hun seksuele voortplanting, en vervolgens voor de genotypische diversiteit binnen hun populaties. In het eerste deel van dit artikel zullen de relaties tussen watersnelheid en de morfologie van de plant, de seksuele versus klonale voortplanting en de genotypische diversiteit binnen een populatie in detail worden beschreven voor Kleine egelskop. De meeste waterplanten worden gekenmerkt door een sessiele levenswijze tijdens hun volwassen stadium en zijn voor hun verspreiding afhankelijk van zaden, vruchten en vegetatieve plantendelen. In het tweede deel van dit artikel zal de verspreiding van zaden en vruchten door verschillende vectoren (water, vissen en watervogels) worden besproken. Hierbij zal de nadruk worden gelegd op hoe de verschillende zaad- en vruchtkenmerken en vectorkenmerken de verspreiding van zaden en vruchten beïnvloeden. Rivers offer special environments to aquatic plants because of (1) the continuous subjection to turbulent flow, (2) the unidirectional nature of the water flow and (3) the one-dimensional, linear arrangement of populations along the river course. Here we will discuss the consequences of these characteristics for the reproductive strategy and dispersal of the 1-seeded fruits of Unbranched bur-reed (Sparganium emersum) in river systems. Subjection to turbulent flow may damage the leaves and root systems of plants. Aquatic plants can avoid such damage by adjusting their morphology in such a way that their hydraulic resistance is reduced. However, these morphological adaptations may have negative consequences for their ability to reproduce sexually, and subsequently for their genotypic diversity within populations. In the first part of this article we will describe the relationships between water velocity and plant morphology, sexual versus clonal reproduction, and the genotypic diversity within populations for Unbranched bur-reed (S. emersum). Most aquatic plants lead a sessile life style and depend on free-floating diasporas (such as seeds, fruits, and vegetative plant fragments) for their dispersal. In the second part of this article we will discuss dispersal of seeds and fruits by different vectors (water, fish, waterfowl). Here we will particularly focus on how differences in seed and fruit characteristics and vector characteristics affect the dispersal of seeds and fruits.