Fenotypische plasticiteit en nomenclatuur van Melkviooltje (Viola stagnina – V. persicifolia nom. ambig. propos.) / Phenotypic plasticity and nomenclature of Viola stagnina (V. persicifolia nom. ambig. propos.)

De taxonomie van Viola stagnina (Melkviooltje) is bestudeerd met behulp van elekronenmicroscopisch onderzoek, een transplantatie-experiment, kruisingen en chromosoomtellingen. Uit de analyses blijkt dat de hoogte van de planten, bladkleur, grootte en vorm van de steunblaadjes en vorm van de stijl veel fenotypische variatie vertoont tussen de twee vormen van V. stagnina die binnen Nederland voorkomen, te weten var. stagnina (Veenmelkviooltje) en var. lacteoides (Heidemelkviooltje). Het door ons uitgevoerde transplantatie-experiment laat zien dat een aantal van deze kenmerken beïnvloed wordt door abiotische factoren zoals licht en vochtigheid. Er zijn echter ook kenmerken zoals lengte van de bladsteel en bladschijf die significant van elkaar blijven verschillen onder gelijke omstandigheden en dus veroorzaakt worden door genetische differentiatie. Een kruisingsexperiment toont aan dat planten bestoven met pollen van de andere vorm nog steeds levensvatbare zaden opleveren, hetgeen ook verwacht mag worden bij kruising van taxa die nog tot dezelfde soort behoren. Er werd ook geen verschil in het aantal chromosomen gevonden. Op basis van al eerder gevonden genetische en morfologische verschillen en de uitkomsten van de hier gepresenteerde gegevens vinden we dat de endemische vorm van V. stagnina als aparte variëteit lacteoides erkend moet blijven worden. Voor de taxonomische status van aparte (onder)soort verschillen de twee vormen nog te weinig en overlappen ze geografisch teveel.