Januari langs de Zwarte Zee, verslag van een winterreis naar Bulgarije

In zijn voor het eerst in 1938 uitgegeven ’Wild Chorus’ doet Peter Scott verslag van een reis die hij najaar 1936 ondernam vanuit Hongarije naar de kust van de Zwarte Zee van Roemenië. Het doel was het waarnemen van Roodhalsganzen, waarvan Scott er toen veertien zag. In de twee aan dit uitstapje gewijde hoofdstukken, komen de barre winterse omstandigheden, die Scott destijds het hoofd moest bieden, ruim aan bod. Het is fijn om naar de bij de tekst gevoegde reproductie van het olieverfschilderij ’The coming of winter on the Danube delta’, helemaal in Scott’-stijl, te kijken. Bij alle late najaarsreizen die auteur en diens vrienden sinds 1969 naar de Roemeense Zwarte-Zeekust ondernamen, was er nooit zo’n stevige winter zoals Scott beschreef en schilderde. Langs de Zwarte-Zeekust kan het echter Siberisch toegaan, zoals de deelnemers aan een reis die in Januari 2002 werd ondernomen naar het Bulgaarse deel van de Zwarte-Zeekust ondervonden. Ook deze reis had mede als doel het zoeken naar Roodhalsganzen. Half december 2001 begon in Zuidoost-Europa een ongewoon strenge winter met lage temperaturen en veel sneeuw. In Bulgarije, waar grosso modo de winters qua duur en heftigheid kunnen variëren als rond de Noordzee, moest men voor een gelijkwaardige winter als die van 2001-2002 terug tot het begin van de jaren tachtig. Bij aankomst op 12 januari in Sofia had de natie al een kleine vier weken streng winterweer achter de rug. De impact daarvan op de samenleving was alom zichtbaar. Naar later bleek ook op die van de avifauna. Daarbij kwam dat voorafgaand aan de winterperiode, Bulgarije maandenlang een dusdanige droogte achter de rug had, dat van de in het najaar van 2001 ingezaaide wintertarwe niets was opgekomen. Normaal reikt deze medio januari tot circa 15 cm hoog, zo verzekerde men ons. Met de nachttrein ging het naar Burgas, waar een familiehotel in het wat noordelijker gelegen Pomorie een aantal nachten onderdak bood. Het oorspronkelijke in Burgas gereserveerde hotel was gesloten omdat de watervoorziening niet functioneerde. Een gevolg van de winter.