Poging tot herintroductie Steenarend in Tsjechië via populatie in Slowakije

Werkgroep Natuur en Milieu van Stichting Stedenband Hoogeveen-Martin bezocht in augustus 2009 haar project Bescherming Steenarend Grote Patra. Nationaal Park Grote Patra beslaat 80.000 hectare berggebied en de vallei van de rivier de Turiec. Er leven twaalf tot vijftien paar Steenarenden. De totale populatie in Slowakije bedraagt c. 120 paren. Door stroperij en intensief toerisme verdween de Steenarend vrijwel geheel uit Tsjechië. Diverse Tsjechische organisaties zetten zich in voor behoud en uitbreiding van de steenarendpopulatie. Metod Macek, een van de boswachters van Nationaal Park Grote Patra, is daarin een schakel. In zijn roofvogelstation annex revalidatiecentrum in het dorp Zazriva brengt hij uitgehorste jonge Steenarenden groot die anders door kaïnisme om het leven zouden zijn gekomen. Het spreekt voor zich dat het ondoenlijk is uit alle rotsnesten in de Grote Patra het tweede arendsjong uit te horsten. Gemiddeld brengt Metod twee jongen per jaar in zijn centrum groot. Hij haalt ze uit nesten die redelijk gemakkelijk met klimtouwen zijn te bereiken. Daarmee is hij in 2007 begonnen. Toen had hij een volwaardig roofvogelstation in de heuvels achter zijn huis in Zazriva uit de grond gestampt. Tijdens ons bezoek in augustus revalideerde hij in vier kooien van 20x10x4 meter twee Steenarenden, twee Sakervalken, drie Torenvalken, twee Bosuilen, een Raaf en een Notenkraker. In een aparte ruimte voert hij een jonge Steenarend in een kunstnest. Hij gebruikt daartoe een nagemaakte kop van een Steenarend met beweegbare snavel. Het vliegvlugge jong krijgt een zender aangemeten en wordt in een geschikte biotoop in Tsjechië uitgezet. Enkele keren per week volgt een Tsjech in een eenpersoons vliegtuigje de Steenarend. Ook vanaf Martinské Hole in de Kleine Patra bij de stad Martin worden uitgezette Steenarenden via de satelliet gevolgd. Slowaakse en Tsjechische onderzoekers constateerden na een jaar paarvorming, maar zagen ook dat twee Steenarenden naar Slowakije waren teruggevlogen en daar een partner hadden gevonden. Volgens Metod werken de zenders vier tot vijf jaar. Opmerkelijk noemt hij een broedgeval in Oost-Slowakije. Een steenarendpaar bracht hier twee jongen groot. Van kaïnisme was geen sprake. Metod: ‘Als het vrouwtje de hele dag op het nest blijft en alleen het mannetje sleept voedsel aan, dan is het oudste jong veel minder agressief. Maar kaïnisme blijft een gecompliceerde zaak. Het heeft onder andere te maken met voedselaanbod.’