De CDNA en zeevogels

De Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna (CDNA) heeft als doel het documenteren en registreren van zeldzame vogelsoorten in Nederland. Vooral vanwege het eerstgenoemde facet wordt van een geval niet alleen vereist dat de waargenomen kenmerken betrekking hebben op de geclaimde soort, maar ook dat de documentatie in zijn geheel overtuigend is. Hierbij moet bedacht worden dat de geloofwaardigheid van een waarneming nu over pakweg 50 jaar alleen nog maar gebaseerd kan worden op de nu vastgelegde documentatie. Goede en volledige documentatie is dan ook een noodzakelijke voorwaarde om veranderingen over langere termijn in de status van een soort te kunnen constateren. Zo is het bijvoorbeeld aan het ontbreken van goede beschrijvingen in het verleden te wijten, dat het onbekend blijft of toen het Stormvogeltje Hydrobates pelagicus inderdaad algemener was voor onze kust dan het Vaal Stormvogeltje Oceanodroma leucorhoa, zoals uit de geregistreerde waarnemingen valt af te leiden. De hedendaagse vogelaar is, mei zijn hiermee volstrekt tegenstrijdige ervaring, geneigd deze vroegere determinaties in twijfel te trekken en deze twijfels kunnen niet op basis van de beschikbare documentatie worden weggenomen. Dit soort situaties wil de CDNA in de toekomst trachten te vermijden. Het is logisch dat het belang van goede en volledige documentatie bij alle soorten waarnemingen gelijk is. Zo zullen de strenge eisen, die de commissie in principe stelt, ook gelden voor vogels die als gevolg van ongunstige omstandigheden gewoon niet beter gezien konden worden. De veelal op grote afstand en bij slecht weer langsvliegende zeevogels vallen dan ook ongelukkigerwijze relatief vaak in de categorie waarnemingen, waarbij goede documentatie moeilijk te geven is. Lang niet alle relevante kenmerken kunnen altijd worden opgemerkt en vaak spelen betrekkelijk subjectieve zaken als vorm en vliegwijze van de vogel en ervaring van de waarnemer een doorslaggevende rol bij de totstandkoming van de determinatie. Deze factoren kunnen in een beschrijving voor derden nauwelijks dezelfde overtuigingskracht hebben als tijdens de waarneming zelf. Een dergelijk geval kan dan ook vaak niet worden geaccepteerd, ofschoon de determinatie vermoedelijk correct is geweest. Om echter niet de indruk te wekken dat waarnemingen van zeldzame zeevogels altijd tot afwijzing gedoemd zijn volgen nu enkele aanwijzingen over wat voor informatie een goede beschrijving dient te bevatten.