Behaviour of the wartbiter (Decticus verrucivorus (L.) (Orthoptera: Tettigoniidae) in relation to biotope

In dit stuk wordt het gedrag van de wrattenbijter geïnterpreteerd als funktie van de voortplanting en als aanpassing aan het bodembiotoop. In het Gooi werd waargenomen dat D. verrucivorus vrijwel alleen ’s ochtends sjirpt, terwijl de dieren in de Deense kustduinen dikwijls de gehele dag door sjirpen. Mogelijk dat in het Gooi ’s middags het geluid van de wrattenbijter sterk wordt verzwakt door afbuigingseffekten in de verschillende luchtlagen. In de ochtend en onder de windrijkere omstandigheden in de duinen zou dit veel minder het geval zijn. Ook de keuze van de zangposten zou beschouwd kunnen worden als een aanpassing aan het bodembiotoop; op circa 25 cm boven de bodem is de dracht van het geluid enkele meters meer dan op de bodem. In de koude zomer van 1993 sjirpten de dieren echter ook op kale plekken op de grond: dit waren dan kennelijk de enige plaatsen waar de dieren voldoende konden opwarmen. Hoewel de Deense wrattenbijters dikwijls over korte afstanden vliegen, meestal binnen het cluster, bewegen de dieren zich toch vooral lopend voort. De mannetjes lopen al sjirpend rond om dan telkens voor ca. 5 minuten weer een sjirppost te bezetten. Keuper et al. (1986) beschouwen dit gedrag als een manier om de geringe dracht van het geluid te compenseren, zodat de kans om in (akoestisch) kontakt met soortgenoten te komen toeneemt. De mannetjes zitten in clusters op vaste plaatsen bij elkaar, waarbij ze min of meer regelmatig verspreid zijn over het cluster. Hierbij proberen ze elkaar te mijden. Dikwijls echter is er agonistisch kontakt tussen twee of meer mannetjes, waarbij ze zo hard mogelijk sjirpen en copulatiebewegingen met het achterlijf maken. Waarschijnlijk speelt dit gedrag een rol bij concurrentie om vrouwtjes. Mannetjes die kontakt met het cluster verliezen, kunnen soms heel ver hiervan verwijderd raken. Het is mogelijk dat andere clusters op deze manier genetisch verrijkt worden.