F. Het slimme hoopje

Een mier gebruikt slechts een paar simpele regels, maar samen vertonen mieren heel intelligent gedrag. Dit principe wordt inmiddels toegepast in centrales en fabrieken. De computersimulaties hebben zelfs al ideeën opgeleverd waar ook de mier zijn voordeel mee zou kunnen doen. Zo op het eerste gezicht lijkt het gekrioel van mieren in een mierenhoop volstrekt chaotisch, maar bij nauwkeuriger bestudering blijkt de kolonie een strak georganiseerd geheel te vormen: er worden plannen uitgewerkt, er wordt gehoorzaamd aan bevelen en gereageerd op informatie van buiten. En dat zonder enige supervisie. Het is de mierenhoop als geheel die “intelligent gedrag” vertoont, niet de mieren zelf. Sinds een paar jaar is uit onderzoek duidelijk geworden dat dit soort zelforganisatie (die wel met de term swarm intelligence wordt aangeduid) spontaan kan ontstaan zolang individuen zich aan simpele gedragsregels houden. Inmiddels vormt dit mierengedrag dan ook een inspiratiebron voor het oplossen van ingewikkelde problemen met behulp van de computer. Ant Colony Optimisation is dé nieuwe mode in de computerwetenschappen en heeft bovendien al een aantal toepassingen gevonden. Telefoonmaatschappijen gebruiken het om gesprekken zo efficient mogelijk door een netwerk te sturen, banken om beter inzicht te krijgen in de kredietwaardigheid van hun cliënten en fabrikanten om hun productieproces te optimaliseren. In Nature van 6 juli bieden drie pioniers op dit gebied, Eric Bonabeau, Guy Théraulaz en Marco Dorigo, een overzicht van deze ongewone tak van research.