Hermann Ludwig Ferdinand von Helmholtz

Wanneer ik bij de beeltenis van dezen heros der wetenschap een waardeerend woord ga schrijven, dan meene men niet dat ik er aanspraak op maak, zelfs in flauwe trekken, daarin een schets te geven van zijn leven en streven. Veel minder nog hem te doen kennen in zijn wetenschappelijke waarde; om naar waarheid te kunnen vermelden , wat deze diepe denker, deze zoo onvermoeide als talentvolle waarnemer in de halve eeuw van zijn werkzaam optreden voor de natuurwetenschap is geweest, hij, die door zijn meesterschap in de wiskunde de volle beschikking had over het middel dat van het gedachte en het waargenomene tot de waarheid leidt, daartoe zijn, zoo niet een evenknie het doet, alleen verscheidenen in staat. Boven de vele uitstekenden op eigen, nauw begrensd gebied, die, den arbeid verdeelende, in de laatste jaren allen te zamen zooveel groots en goeds wrochten, steekt HELMHOLTZ uit, als een van die weinig overgeblevenen uit de eerste helft dezer eeuw, die voor drie werkten; en aan een zoodanige alleen zij het gegund hem naar waarde te schatten. Er is veel in den loop van het wetenschappelijk leven van dezen man , dat zich laat verklaren uit dien van zijn maatschappelijk, of laat ik liever zeggen, ambtelijk zijn. Te Potsdam op den 31sten Augustus 1821 geboren, studeerde hij te Berlijn in de medicijnen tot 1842, toen hij adsistent werd aan een hospitaal, om een jaar later in den militairen dienst over te gaan. Tot 1848 bleef hij wat wij officier van gezondheid noemen, aldus in den aanvang van zijn loopbaan een ambtelijken weg gaande evenwijdig aan dien van onzen DONDERS, wien hij later op dien der wetenschap zoo vaak zou ontmoeten. Leeraar in de anatomie tot 1849 en als zoodanig, door zijn plaatsing aan het anatomisch museum te Berlijn, met het geven van onderwijs in een zeer bepaalde richting, aan kunstenaars, belast, vertrok hij in dat jaar naar Königsbergen, als professor in de physiologie, werd in 1855 professor in de anatomie en physiologie te Bonn en in 1858 professor in de natuurkunde te Heidelberg, van waar hij in 1871, in gelijke betrekking, zich aan de hoogeschool te Berlijn verbond. Eerst sedert dien tijd bewoog hij zich bijna uitsluitend op het gebied der natuurkunde; in wat hij te voren deed, zien wij hem, gedreven door de zucht om licht te brengen in de tastbare duisternis, die op physiologisch gebied heerschte, zich meer en meer tot den eminenten natuurkundige ontwikkelen, wiens naam gansch de beschaafde wereld vervult, nu hij zijn zeventigsten verjaardag, schoon door omstandigheden twee maanden te laat, vieren gaat.