Alle genot, dat niet op eene verstandelijke beschouwing der dingen berust, is kort van duur, verveelt spoedig en laat vaak een bitteren nasmaak achter. De heerlijkste natuurtooneelen, oppervlakkig gezien, geven slechts een vlugtigen indruk, laten ons zooals we zijn, zullen ons eindelijk zelfs tegenstaan. Nemen wij de groote drijfveeren „gezondheid, beweging in de vrije lucht” weg, dan wordt het overige voor de meesten al zeer onbeteekenend. Wie onzer heeft zich te midden eener schoone landstreek niet wel eens rekenschap trachten te geven van zijn genot, zonder daarin te slagen, zoodat hij eindelijk moest erkennen, dat een goed boek hem eigenlijk meer genot gaf dan de natuur. Hoe algemeen en kenmerkend is de uitdrukking: „ik zie liever menschen dan boomen.” — Die uitdrukking is het beste bewijs voor de ongenoegzaamheid van de gewone natuurbeschouwing. — Reizen alleen om schoone landstreken te zien is op den duur even vervelend als het doorloopen van museums van schilderijen of het doorbladeren van prentenboeken. — Wie zoo reist, heeft werkelijk minder genot dan de machinist van den spoortrein of van de boot, waarop hij zich bevindt. De stuurlieden en matrozen zijn gelukkiger op zee dan de passagiers, de reiziger voor zaken gevoelt zich veelal meer op zijn gemak dan de reiziger voor zijn genoegen; — waarom? — omdat de eersten een degelijk, verstandelijk doel hebben, en de laatsten eigenlijk het beeld van de zaak voor de zaak zelve nemen. Wie op reis gaat om oppervlakkige indrukken te ontvangen, al is het voor zijn schoonheidsgevoel, is met ons Nederland spoedig gereed; hij leert weldra met zekere geijkte minachting van de Nederlandsche natuur gewagen en wordt eindelijk, gelijk zoo velen, een vertaalde Duitscher of een plattelands Zwitser. Op die wijze verdwijnt onze nationaliteit meer en moer; overal zien wij „vertalingen en navolgingen:” vertaalde manieren, vertaald schoonheidsgevoel, vertaalde regtspleging, vertaald onderwijs, vertaalde wetenschap — foei, ik had haast gezegd: vertaalde godsdienst. Hoe weinig waarlijk vrije mannen, oorspronkelijke denkers!