Het zevenvoudig wereldraadsel

De vorderingen, door de natuurwetenschappen in deze eeuw gemaakt, hebben de stoutste verwachtingen overtroffen. Menig geheim is ontsluierd, waarvan de onthulling voor niemands geest als een liefelijk droombeeld opgerezen was. Wie toch had zich aan eene profetie omtrent de stoffelijke samenstelling der hemellichamen gewaagd, wie met eenigen grond van waarheid eene gissing uitgesproken aangaande den bouw dier zonnen, wier licht duizenden van jaren noodig heeft om onze aarde te bereiken, aangaande den bouw der wereldstelsels, wier afstand van de aarde den mensch de geringheid, de nietigheid van zijn woelen en werken doet gevoelen? Evenwel, dat raadsel is voor onzen geest verklaard, nadat de spectraal-analyse, door BUNSEN en KIRCHHOFF tot een gemeengoed voor de menschheid gemaakt, in steeds ruimer en ruimer kring wordt toogepast. Oneindig moge de afstand van die hemelbollen zijn, hun glans moge afnemen, hun einde zichtbaar naderen, de lichtstraal, door het prisma gebroken, geeft een ontwijfelbaar getuigenis omtrent den aard der lichtbron, die hem uitzond, en omtrent de éénheid van het heelal. Levert de spectraal-analyse een duidelijk voorbeeld, tot welke groote dingen scheikunde en natuurkunde te zamon verbonden den mensch in staat stellen, iedere natuurwetenschap op zich zelve heeft wonderen aan het licht gebracht. Aan de hand der geologie slaan wij een blik in het verre verleden; zij verschaft ons een voorstelling, hoe uit den chaos vormoedelijk de orde en het licht te voorschijn kwamen, en hoe de aarde, die eerst woest en ledig was, door de werking van water en van vuur hare tegenwoordige gedaante verkreeg. De grenzen van tijd en van ruimte hebben zich dus voor den mensch uitgezet; tegelijk evenwel is het heden duidelijker voor hem geworden. De leer van het leven (biologie) heefft menig raadsel tot helderheid gebracht. De scheikunde der bewerktuigde wereld heeft de natuur dikwerf op de daad betrapt en neemt haar het werk uit de handen. Zooals b.v. de alizarine, langs kunstmatigen weg uit steenkolenteer bereid, akkers, tot nog toe voor de meekrapcultuur gebruikt, voor een ander doel heeft beschikbaar gesteld, zal de indigo, door den Munchener hoogleeraar BAEYER ontleed en vervolgens langs den omgekeerden weg uit andere stoffen opgebouwd, voor de natuurlijke indigo een belangrijke mededingster op de markt worden, misschien haar geheel verdringen.