De bewegingsorganen der dieren

Het leven uit zich in beweging en zoo gewoon zijn wij om die twee begrippen als onafscheidelijk te beschouwen, dat wij daar, waar volstrekt geen beweging door ons wordt waargenomen, twijfel gaan koesteren omtrent het leven van het individu; toch kan, gelijk dat bij lagere dieren inzonderheid vaak het geval is, tijdelijk een rusttoestand intreden, bij welke zelfs niet de minste uitwendige beweging aan het leven herinnert. Ik denk hier aan het ei van eierleggende dieren, aan de pop van zoo menig insekt, aan den rusttoestand tijdens den winterslaap; doen het ei en soms de pop ons ook bij langdurige waarneming volstrekt geen beweging zien, de winterslaper verkeert slechts voor den oppervlakkigen waarnemer in rust, want gedurig, zij het dan ook met betrekkelijk lange tusschenpoozen, heeft eenige beweging plaats als gevolg van de ademhaling. Bij allen echter is die rust slechts tijdelijk en dient hier om een microscopisch kleine cel zich te doen ontwikkelen tot een dier, gelijk aan dat welke het ei heeft voortgebracht, daar om uit een minder ontwikkelden toestand te komen tot dien van de hoogste ontwikkeling die voor het dier bereikbaar is. Elders weer is een tijdelijke verdooving van de levensfunctie noodig, om het dier door den winter heen te helpen, door den kwaden tijd waarin de koude omgeving zooveel lichaamswarmte zou doen verliezen, dat alleen een krachtige oxydatie in staat zou wezen het geleden verlies voldoende te herstellen, terwijl juist dan, door gebrek aan voedsel, aan brandstof, die verbranding niet dan zeer langzaam zou kunnen plaats hebben. Wanneer wij in de groote wereld der levende wezens het oog vestigen op een bepaalde verrichting of op een of ander orgaan, dan treft ons altijd deze bijzonderheid, dat de natuur langs allerlei verschillende wegen haar doel weet te bereiken, dat zeer onderscheidene deelen van het individu bij verschillende groepen van planten of dieren dienen kunnen voor een zelfde verrichting, terwijl omgekeerd aan een zelfde deel van het lichaam verschillende functiën kunnen zijn toevertrouwd. Dit alles zal ons ook blijken, wanneer wij in de volgende regelen onze aandacht bepalen op de bewegingsorganen bij de verschillende groepen van dieren.