Ontplofbare stoffen

Het salpeterzuur, welks kaliumzout zulk een belangrijk aandeel neemt aan de samenstelling van het zwarte buskruit, staat in nauw verband met een andere reeks van ontplofbare stoffen, die onder de namen nitro-glycerine, dynamiet, lithofracteur, schietkatoen en soortgelijke in den laatsten tijd veel van zich deden spreken. Al deze stoffen zijn, hoezeer ook verschillend in naam en uitwendig voorkomen, uit een scheikundig oogpunt beschouwd in hoofdzaak aan elkander gelijk. Het voorname werkzame bestanddeel van alle is nitro-glycerine of schietkatoen of beide te zamen. De verschillen zijn daarin gelegen, dat hier deze daar gene al of niet werkelooze stoffen er mede gemengd zijn. Zoo bestaat dynamiet, waarin de toegevoegde stof niet medewerkt, uit infusoriënaarde met nitro-glycerine gedrenkt, terwijl in lithofracteur de nitro-glycerine door een mengsel van infusoriënaarde, steenkoolpoeder, baryt- of natronsalpeter en zwavel opgezogen is. Dynamiet N°. 1 gelijkt in uitwendig voorkomen op geel-roode stijve klei, terwijl lithofracteur, zooals hij door KREBS te Deutz wordt geleverd, zich als een zwarte kneedbare massa vertoont. ¹ ABEL beproefde met goed gevolg nitro-glycerine met schietkatoen te vereenigen. Nitroglycerine is een vloeistof, die als oplosmiddel kan dienen voor het gewone schietkatoen (trinitro-cellulose) en voor het collodion-katoen (dinitro-cellulose), dat de photographen gebruiken. Van deze eigenschap maakte ABEL gebruik. Hij verkreeg langs dien weg de zoogenaamde ontplofbare gelatine, als uitsluitend collodion-katoen met nitroglycerine gedrenkt werd, terwijl hij van glyoxiline sprak, als in de plaats van het collodion-katoen geheel of ten deele het schietkatoen kwam. Collodion-katoen is in nitro-glycerine meer oplosbaar dan schietkatoen , doch de glyoxiline is vaster dan de geleiachtige ontplofbare gelatine en dit vooral is van het hoogste belang. De samenstelling dezer stoffen is echter nog niet volledig bekend. Het streven om slechts werkzame bestanddeelen in de ontplofbare mengsels op te nemen, dat tot de samenstelling van de ontplofbare gelatine en de glyoxiline leidde, leverde voor de praktijk nog niet de uitkomsten op, die men verwacht had. De ontplofbare gelatine, hoewel wegens haar physischen toestand minder gemakkelijk en volledig ontploffend, heeft Waarschijnlijk een toekomst. Zij is de krachtigste der thans bekende ontplofbare stoffen en overtreft te dezen opzichte zelfs het dynamiet N°. 1 van NOBEL aanmerkelijk. In de ontplofbare mengsels, boven genoemd, en in alle andere van dezelfde soort zijn dus nitro-glycerine en schietkatoen de stoffen, waar het op aankomt; wij willen dus op de eigenschappen der laatsten onze aandacht vestigen, om daarna in het licht te stellen waarom eene vermenging met andere stoffen in den regel noodzakelijk is.