Iets over vergelijkende maatschappijkunde

Al mijne lozers kennen de geschiedenis van ROBINSON CRUSOË Zijn zij oud, dan hebben zij, althans in hunne jeugd, met haar gedweept. Zijn zij jong, dan dweepen zij er nog mode. Ik ten minste kan mij geen jeugdig gemoed voorstellen, waarop die geschiedenis niet eenen diepen indruk maakt. Wat mag wel de reden zijn, waardoor de lezing van dit verhaal zoo zeer boeit ? Voorzeker is die reden ten deele te zoeken in den avontuurlijken levensloop van den held des verhaals. De verbeelding wordt daardoor geprikkeld, de deelneming, soms tot medelijden klimmende, opgewekt. Doch dit kan niet het eenige zijn. Geschiedenissen , nog veel avontuurlijker dan die van CRUSOË worden, ja met graagte gelezen, maar zonder dien blijvenden indruk achter te laten, welke het gevolg is van de lezing van dit boek, waarin op eene op zich zelf hoogst eenvoudige wijze de lotgevallen verhaald worden van eenen persoon, die zich, vooral in den beginne, niet in het minst aanbeveelt door eene dier eigenschappen, welke romanschrijvers gewoon zijn zoo mildelijk aan hunne helden toe te kennen, ten einde de belangstelling der lezers in hun verder lot voor hen te winnen.