Naschrift op het vorige

Voor een paar jaren heb ik eene reeks van proeven over hypnotische verschijnselen bij dieren genomen en die ook vertoond bij gelegenheid eener voordracht in het natuurkundig gezelschap alhier. Ik gebruikte daarvoor hoenders, duiven, konijnen, cavia’s, meezon on kikvorschen. Inderdaad zijn zulke proeven zeer eenvoudig en gelukken meestal spoedig, wanneer men het dier eenige oogenblikken onbewegelijk vasthoudt, zonder het echter pijn te doen. Bij meezen is dit reeds voldoende. Een zacht strijken over den rug kan behulpzaam zijn. Het plaatsen van het een of ander wit voorwerp, b. v. een stuk krijt zooals men gebruikt om op het zwarte bord te schrijven, op den afstand van eenige centimeters vóór de oogen, is almede dienstig. Overigens is niet alleen de eene soort van dier gevoeliger dan de andere, maar ook individu’s van dezelfde soort bieden verschillende graden van gevoeligheid aan. Zoo worden hoenders veel gemakkelijker in den hypnotischen toestand gebracht dan duiven. De laatsten ontwaken ook daaruit veel spoediger. Ook bij konijnen en cavia’s duurt de hypnotische toestand slechts korten tijd, twee tot vijf minuten, terwijl hoenders daarin soms een half uur en langer blijven verkeeren. Onder elf kikvorschen, die achtereenvolgens hypnotisch werden gemaakt, was er een, die eerst na veertien minuten ontwaakte, maar bij de meeste overigen duurde die toestand niet meer dan drie minuten.