H.L. Bongaerts. Sulfaatmineralisaties van de storthopen van de voormalige mijnen Emma en Hendrik (Zuid-Limburg, Nederland). Tijdens afgraven van de stortbergen van de voormalige mijnen Emma (Treebeek) en Hendrik (Brunssum) is komen vast te staan dat sulfaatmineralen geregeld voorkomen, en thenardiet, gips en jarosiet-type omvatten. Tijdens droge perioden komt thenardiet plaatselijk voor als korsten en opgroei; het ontstaat door de voortdurende oplossing van Na-ionen. Om jarosiet te karakteriseren zijn zowel chemische als röntgendiffraktie-analyses uitgevoerd, die aantoonden dat het een gemengde Na-, K-, H20-jarosiet betreft, met een kristalstruktuur die vergelijkbaar is met die van K-jarosiet (Joint Committee of Powder Diffraction [JCPD], kaart 36-427). Tussen de afvalstoffen op de stortbergen wordt jarosiet gevonden als overkorstingen met bolvormige uitsteeksels, lichtgeel tot lichtbruin van kleur. Gips (soms geassocieerd met jarosiet) komt voornamelijk voor in goed ontwikkelde euhedrische kristallen in de carbonische schalies en op siderietknollen. Zijn kristalmorfologie wordt beschreven. Jarosiet en gips zijn typische producten van pyrietoxidatie; pyriet wordt ofwel fijnverdeeld ofwel als grotere concreties gevonden in de matrix. Naast mineralogische gegevens worden de resultaten van pH-metingen voorgesteld. Na een kort overzicht van de struktuur van de stortbergen volgt een opsomming van alle tot nu toe bekende sekundaire mineralen in de voormalige Nederlandse steenkoolmijnen.