Schelpbeschadigingen door Stomatopoda (Bidsprinkhaankreeften)

Stomatopoda vormen een unieke groep van marine predatoren. Deze 3 – 30 cm lange kreeftachtigen hebben twee als een zakmes opgevouwen scharen, die als spies of hamer gebruikt worden om hun prooi te doden of om territoria te verdedigen. Deze scharen (eigenlijk het tweede paar maxillipeden) kunnen ze plotseling vooruit laten schieten, net als een bidsprinkhaan (engels: praying mantis) zijn voorpoten. In het engels spreekt men dan ook van "mantis shrimps". In een uitstekend geïllustreerd artikel, zoals we dat van Scientific American mogen verwachten, beschrijven Caldwell & Dingle (1976) het gedrag van Stomatopoda. Er zijn twee functionele groepen de "spearers" en "smashers" (zie fig. 1). De "spearers" (vnl. Squillidae) voeden zich met prooien zonder een stevig uitwendig skelet: vissen, wormen, zeeanemonen, garnalen. De prooi wordt als het ware gespiest (zie fig. 2), hun schaar is scherp en het laatste lid voorzien van 3 tot 17 scherpe punten. Het uitslaan van de schaar is in 4-8 milliseconde voltooid en de snelheid waarmee dit geschiedt (> 10 m/sec!) is onovertroffen in het dierenrijk. De "smashers" (enkele genera van de Gonodactylidae) leven van prooi met een stevig uitwendig skelet zoals krabben en schelpdieren. De prooi wordt met de knotsvormige ’elleboog’ van de schaar kapot gehamerd, of doorboord met het uitgevouwen laatste lid van de schaar. De kracht van deze knots is groot: 8 cm grote Stomatopoda breken de glaswand van een normaal aquarium, een 25 cm groot exemplaar brak zelfs een aquarium met dubbelwandig veiligheidsglas (Caldwell & Dingle, 1976).