Lapilli

“Zo’n T-shirt wil ik ook” schalde het bij ons over de gang. Ik heb een collega, die werkelijk de meest fantastische collectie shirts met geologische uitspraken heeft. “I may be gneiss, but don’t take me for granite” is mijn persoonlijke favoriet. Maar op het T-shirt dat deze uitspraak ontlokte prijkte “Stop Continental drift”. Dat was overigens ook de naam van een actiegroep van Leidse Geologen in de jaren ’70, die zelfs nog een spijker in het Van der Werf park hebben geslagen om de contintental drift een halt toe te roepen. Maar het schuiven van de continenten is niet te stoppen. Het groteske geweld in slow motion is de drijvende kracht achter de geologie geworden. Sinds de oude theorie van Wegener in de zeventigerjaren nieuw leven is ingeblazen, vallen alle puzzelstukjes in elkaar. En tegenwoordig met al die mooie computeranimaties, kan je goed duidelijk maken hoe de beweging van de platen vorm geven aan onze planeet. De kolossale botsing van India, dat met een ‘rotvaart’ (15 cm per jaar) tegen Eurazië opknalde en de Himalaya’s deed ontstaan, bijvoorbeeld. Over een andere belangrijke botsing, zijn we onlangs veel meer te weten gekomen. Het gaat allemaal over de tijd dat de Australische plaat en het Ontong Java Plateau (OJP) elkaar tegenkwamen. Die laatste heeft overigens niets met Java te maken, zoals je misschien zou denken, maar ligt ten noorden van de Solomon eilanden. Met een oppervlakte van 1,5 miljoen km2, en een dikte van 30-35 km is dit het grootste oceanische vulkanische plateau ter wereld. Het is zo’n 122 miljoen jaar geleden ontstaan uit vloeibasaltea Over de Australische plaat hoef ik gelukkig minder uitleg te geven, dat is dat ding waar Australië op ligt. Die plaat beweegt zich naar het noorden, terwijl het OJP in het Paleogeen op een westelijke koers lag. Er moest een moment komen dat die twee met elkaar in aanraking kwamen.