De edelherten van de Oostvaardersplassen

De Oostvaardersplassen, een natuurgebied van ruim 5600 hectare in Zuid-Flevoland, zijn vooral bekend als broedgebied van lepelaar, aalscholver en grauwe gans, maar ook als belangrijke pleisterplaats voor duizenden trekvogels als kluut, watersnip en wintertaling. Ruim de helft van het gebied bestaat uit een ondiep moeras dat deels begroeid is met riet en met andere moerasplanten zoals lisdodde en moerasandijvie. Om het moeras geschikt te houden voor alle ervan afhankelijke dieren is een beperkt beheer van het waterpeil voldoende gebleken. De belangrijkste beheersmaatregel is echter begrazing. Met name de tienduizenden in mei en juni hier ruiende grauwe ganzen begrazen het rietmoeras zo sterk dat het geen kans krijgt dicht te groeien. Maar ook zijn ‘grote grazers’ ingezet, waaronder een groep edelherten. Het gebied buiten het moeras is ongeveer 2000 ha groot. Het is vóór en na de rui van groot belang voor de grauwe ganzen, maar ook veel andere moerasvogels profiteren van het vochtige, grazige gebied. Daarnaast is het van betekenis als broedgebied voor zangvogels, als jaaggebied voor roofvogels en als leefgebied voor een aantal zoogdieren. Dit deel bestaat voor meer dan de helft uit nat en droog grasland en voor het overige uit rietruigten, afgewisseld met wilgenbosjes en vlierstruwelen. Gestreefd wordt naar een zo natuurlijk mogelijke vegetatie-ontwikkeling, waarbij het gebied echter ook als fourageergebied voor de ruiende ganzen geschikt zou moeten blijven. Gekozen is voor het integraal en jaarrond laten begrazen van het gebied door runderen en paarden en, sinds 1992, ook door edelherten. De ontwikkeling van het landschap wordt dus in feite bepaald door twee dominerende factoren: waterpeilverloop en begrazingsdruk.