Vleermuikasten in jonge bossen

Wanneer we het eind november 1995 verschenen boek van Kees Kapteyn ‘Vleermuizen in het landschap’ erop naslaan, zien we dat er in de kop van Noord-Holland op het gebied van vleermuizen weinig te beleven is. Het door intensieve bollenteelt gedomineerde landschap wordt door sommigen zelfs betiteld als ecologisch woestijngebied! Wanneer we de noordkop met de vleermuisdetector beluisteren, blijft het inderdaad vaak angstwekkend stil... Toch zijn er ook in deze weinig inspirerende omgeving nog heel wat leuke dingen voor en met vleermuizen te doen. Hier een verslagje van acht jaar ervaring met vleermuiskasten. Het idee om vleermuiskasten op te gaan hangen ontstond in september 1987, toen in een schuurtje in een eendenkooi in ’t Zand achter een stukje board tien gewone grootoren werden gevonden. Het bleken alle vrouwtjes te zijn. Toen het schuurtje in hetzelfde jaar door een najaarsstorm tot brandhout werd gereduceerd was er in de hele eendenkooi geen vergelijkbaar onderkomen meer te vinden. Omdat de eendenkooi pas was overgenomen door de ‘Stichting Het Noordhollands Landschap’ ontstond al snel het idee om iets voor vleermuizen te doen. Omdat de eendenkooi een belangrijke functie zou krijgen op het gebied van voorlichting en educatie, wilden we ook aan het publiek laten zien wat er in een natuurgebiedje van nog geen vier hectare voor vleermuizen gedaan kan worden. Het maken en ophangen van vleermuiskasten leek hiervoor een eenvoudig en snel te realiseren middel. Op een basisschool in Den Helder werden na een biologieles over vleermuizen de eerste dertig vleermuiskasten in elkaar gezet. De kasten werden genummerd en duidelijk zichtbaar opgehangen en in het bezoekerscentrum is een permanente plek ingericht waar informatie verstrekt wordt over wat zich in de kasten afspeelt. Vanzelfsprekend worden de kasten tijdens publieksexcursies niet geopend. Gezien de vele positieve reacties tijdens dialezingen en vleermuisdetector-excursies blijkt het mes aan twee kanten te snijden: er wordt op eenvoudige wijze een poging gedaan de ergste nood voor wat betreft verblijfplaatsen te lenigen èn het verborgen leven van vleermuizen wordt permanent bij het publiek op een positieve wijze onder de aandacht gebracht.