Evaluatie Een nabeschouwing

De natuur werd volgens sommige auteurs reeds direct na de laatste IJstijd zodanig grootschalig aangetast door jacht, brand en landbouw dat remigratie en regeneratie van flora en fauna ernstig werden bemoeilijkt. Het is buitengewoon onwaarschijnlijk dat er in enige periode sprake was van een voltooiing van de regeneratie. Het is daarom zonder nadere bewijsvoering onwaarschijnlijk dat er in het postglaciaal een goed referentiekader voor het huidige natuurbeheer kan worden gevonden. De ligging van Nederland ten opzichte van de zeespiegel is drastisch veranderd. Vooral in functioneel opzicht door de vergaande ontwatering en ontzilting en het geheel terugdringen van de overvloeiings- en overstromingsregimes van het deltalandschap. De gemiddelde jaartemperatuur en de neerslaghoeveelheden zijn aan grote schommelingen onderhevig geweest. De bodems op de hogere gronden zijn met name door enige millennia exploitatie vergaand gepodzolideerd en de laatste eeuw eenzijdig herbemest en oververzadigd met stikstof, fosfaat en zware metalen. Wij beschikken op dit moment gewoon nog niet over een wetenschappelijk en voor het natuurbehoud robuust referentiekader. In het verleden beperkte de actieve invloed van het Rijksinstituut voor Natuurbeheer en verwante onderzoeksinstellingen zich tot het tegenhouden van vernieuwing in het beheer met de daverende dooddoener ’het is nog niet onderzocht of bewezen’.