Beredeneerde lijst van de varieteiten der Nederlandsche Landmollusken. II

6. Pupilla muscorum (L.) var. edentula (Menke). Deze wordt door Mej. v. Benthem Jutting als in ons land zeldzaam voorkomend opgegeven, terwijl ze in België volgens Dupuis de meest algemeene is in de duinen. Voor de beoordeeling dezer variëteit moeten we volkomen volwassen exemplaren onderzoeken daar de karakteristieke tand op het verhemelte der typische vorm pas laat tot ontwikkeling komt zoodat onvolwassen of bijna volwassen exemplaren der typische vorm de tand ook missen. Pupilla muscorum heeft eigenlijk twee tanden in de mondopening, de reeds genoemde tand op het verhemelte en een diametraal daar tegenover liggende tand, welke eigenlijk een uitstekende verdikking is van den verdikten binnenmondrand; deze laatste tand komt vooral zeer duidelijk tot uiting bij de exemplaren welke in Zuid Limburg worden aangetroffen. De typische edentula met volkomen ontbrekende verhemelte-tand is in onze duinen niet zeldzaam. Wij troffen deze var. aan bij Katwijk aan Zee in zeer vochtig duinterrein in Juni 1931, bij Noordwijkerhout in de duinen bij de Kazematten in Aug. 1931 en in de duinen van Domburg en te West Kapelle langs den zeedijk in 1933, terwijl op 7 Juni 1936 gedurende de excursie der Ned. Malac. Ver. de var. door mij werd gevonden in de duinen der Amsterdamsche waterleiding. Het is opvallend dat deze var. edentula door ons niet werd aangetroffen in Zuid Limburg bij Maastricht, Valkenberg, Bemelen, Epen, Gulpen, Strucht, Vaals, Elkenraad en Ubagsberg, en ook niet in het aangrenzende gebied van Westfalen, de Ardennen en Luxemburg. Het is dus mogelijk dat deze var. edentula alleen voorkomt in het duingebied. Een eigenaardige vondst van Pupilla muscorum is gedaan door ons medelid C. Nauta, die de typische vorm aantrof in het Zwolsche diep bij Kraggenburg (Genemuiden) in Sept. 1934, terwijl J. B. Henrard deze soort ook verzamelde langs den zeedijk bij Medemblik in Juni 1935. Het is van belang om de verspreiding van Pupilla muscorum in ons land vast te leggen, daar deze soort in een groot aantal gebieden vooral in het oosten van ons land nog niet is aangetroffen.