Malacologische Aantekeningen

Tijdens een excursie van de Nederlandse Natuurhistorische Vereniging, Afd. Tilburg, op Zondag 27 Juni 1948 vond ik een zestal exemplaren van Succinea putris (L.) op rietstengels en andere planten aan één der sloten in het stroomgebied van de Lei ten Z.O. van Tilburg. Het was een regenachtige dag en de lucht zwaar bewolkt. Vijf Succinea ’s zaten verborgen aan de onderzijden der bladeren of laag tegen de rietstengels. Slechts één ervan maakte een uitzondering en zat goed zichtbaar midden op een blad van een hoog opgeschoten rietstengel, ongeveer 1.70 m boven de begane grond. Alle exemplaren waren geheel of nagenoeg geheel volwassen, zodat ik blijkbaar te doen had met overwinterde dieren. Het exemplaar boven op het rietblad zat daar doodstil met ver uitgestoken tentakels, die sterk waren gezwollen en, inplaats van de typische driehoekige vorm, de vorm vertoonden van een soort van knots, van boven afgerond en met ongeveer evenwijdige zijden. Het zwarte pigmentdraadje, dat er normaliter doorheen loopt, was, op een zwart stipje aan de spits der tentakels na, geheel verdwenen. In het inwendige van het dier waren zeer duidelijk twee volwassen sporocysten zichtbaar van geelachtig-witte kleur met smalle lichtgroene ringen op vrij regelmatige afstanden en een rood-gekleurd uiteinde. Eén der sporocysten eindigde boven de linker taster en kwam op die plaats — dus niet uit de taster zelf, doch daarboven, even onder de voorrand der schelp — ongeveer ½ à 1 mm met het rode uiteinde en een of twee groene ringen buiten de kop der slak te voorschijn. De andere sporocyst lag ventraal en iets meer naar achteren, doch was nog goed zichtbaar onder de schelprand. Voortdurend rekten de sporocysten zich en trokken dan weer samen in rhythmische bewegingen. Zij reageerden onmiddellijk op de nadering van één mijner vingers en verdwenen zelfs telkens geheel onder de schelprand, wanneer ik de taster der Succinea aanraakte. Dit is de tweede maal, dat de Succinea-parasiet Leucochloridium macrostomum (Rudolphi) in de Provincie Noord-Brabant werd aangetroffen.