Door de lage waterstanden in het verleden hebben zowel de vegetatie op de legakkers als het water in de petgaten in en om de Deelen veel van hun kwaliteit verloren. De lage waterstanden zorgden voor mineralisatie van veen, waardoor nutriënten vrijkwamen. Daarnaast werd het boezemwater nutriëntenrijk door inlaat van IJsselmeerwater en verloor het gebied de natuurlijke dynamiek van ’s winters nat en ’s zomers droog. Het inpompen van schoon water vanuit de ten zuiden van de Deelen gelegen Zandwinput vanaf 2002 heeft de kwaliteit van het water in het centrale deel van de Deelen verbeterd. De Tsjalberter Krite heeft nog een goede waterkwaliteit. Genoeg redenen voor de Fryske Feriening foar Fjildbiology (FFF) om in deze gebieden een soortendag te organiseren. Tijdens een aantal excursies werd in 2016 het voorkomen van 945 soorten planten en dieren vastgesteld.