Vulkanisme, Water en Ertsen

De mensheid heeft zijn omgeving naar zijn hand weten te zetten door slim gebruik van grondstoffen. Voor metalen uit de aardkorst zijn vulkanen niet de enige, maar waarschijnlijk wel de belangrijkste bron van metaalconcentraties, rijk genoeg om winbaar te zijn. ‘Concentratie’ is waar het om gaat. Alle metalen zitten in wisselende, maar vaak lage concentraties in zo ongeveer alle gesteenten, en er zijn bijkomende processen nodig om daaruit geconcentreerde ertsen te vormen. In dit overzicht behandel ik vier ertstypen die min of meer direct aan vulkanisme gebonden zijn: Kambalda-type ertsen, vulkanogene massieve sulfi den, gebande ijzerertsen, en koper-molybdeen-goud-tin-zilver-wolfraam-porfi eren. Er volgt een wezenlijke conclusie uit te trekken: Voor drie van de vier types is water nodig; alleen de waterplaneet Aarde is in staat om zulke ertsen te maken, en op buitenaardse planeten zijn er bij gebrek aan water weinig winbare ertsen te verwachten. Vulkanisme, en dus ook de ertsvorming die er bij hoort, is nauw verbonden met het typisch aardse verschijnsel van plaattektoniek.