Operatie Grote Sterns

Van oudsher had ons eiland Texel de faam van het vogeleiland. En niet zonder reden, want ons grootste waddeneiland is door alle tijden heen zeer vogelrijk geweest. Dat was reeds het geval toen de Haagse kunstschilder Pieter van Cuyck in de tweede helft van de achttiende eeuw het eiland herhaaldelijk bezocht en er rondzwalkte. En onze dr. Jac. P. Thijsse, die er in 1890 benoemd werd tot bovenmeester van de Franse School in den Burg, heeft nimmer nagelaten te getuigen van de weelde aan vogels op ’Het Gouden Boltje’, zoals de Texelaars hun eiland zo gaarne noemen. Maar in de loop der jaren kwam de klad er in en Texel moest een veer laten en wellicht wel twee. Er is wel eens beweerd dat dr. Thijsse, als ambassadeur van Texel en tevens als propagandist, een niet te stuiten zwellende stroom van bezoekers naar dat eiland heeft gelokt en door zijn publicaties en in het bijzonder door zijn Verkade Album Texel’ oorzaak is geweest, dat het vogeleiland een trekplester werd voor toeristen en dagjesmensen. In het bijzonder een geliefd vacantieoord en recreatiegebied voor ongetelde vaderlanders. Niet het minst voor onze buren, speciaal uit het nabije Roergebied, een industriegebied, waar de lucht verpest wordt door roet, smook, zwaveldampen en kwalijke gassen. En hoe zij dat oord ontvluchten en op Texel gearriveerd zijnde en dan, ook bij het allerslechtste beestenweer uitroepen: ’Herrlich, wundervoll, frische Luft’. En frisse lucht is er op Texel nog genoeg. Dr. Thijsse zou Texel ontdekt hebben, maar ook zonder hem zou het eiland geworden zijn, wat het thans is. Een geliefd recreatieoord voor vele duizenden, dat daardoor voor vele andere duizenden die rust en stilte weten te waarderen zijn charme voor een belangrijk deel heeft verloren. Het is moeilijk om nu precies aan te geven en de factoren te noemen die de oude glorie gedeeltelijk deden verdwijnen. De ruilverkaveling, het intensief bewerken van de bodem en het moderniseren van landbouw en veeteelt, het toenemende gebruik van kunstmest en het toepassen van de verschillende niet afbreekbare pesticiden, de beangstigende en steeds maar toenemende stroom van gasten en het groeien van de eigen bevolking, het ontbreken van voldoende aandacht en liefde voor de bijzondere en dierbare schoonheid van het eiland, zijn stellig mede schuldig aan het verlies van heel veel moois. Maar nog altijd een oord, dat natuurvrienden en vogelliefhebbers in verrukking kan brengen.