’Het Vogeljaar’ (1951-1991): gegroeid, veranderd, maar toch zichzelf gebleven

Het aantal vogeltijdschriften in Nederland is groot en verscheiden en soms nauwelijks meer te overzien. En op hun eigen wijze allemaal even mooi. Zij illustreren de luxe van ons huidige maatschappelijke leven. Wonderlijk genoeg hebben velen voor deze luxe geen oog. Grote, ons omringende landen als Polen, Roemenië, Griekenland en zelfs Italië hebben nauwelijks één goed ornithologisch tijdschrift. En men kan niet zeggen dat in deze landen ook maar één blad de massa van het volk bereikt. Toch heeft de grote luxe bij ons een oorzaak. Langzamerhand worden de vogels algemeen beschouwd als de uitdrukking van een nog levend milieu. Dat leven wil men hetzij ten behoeve van zichzelf dan wel het nageslacht, behouden. Zodoende ontvangen de vogels aandacht en bescherming. Het aantal vogeltijdschriften is aldus een maatstaf van de toenemende zorg voor het behoud van de natuur en van het heimwee naar vroegere, op dit gebied betere tijden. Afgezien van zulke plaatselijke of gespecialiseerde tijdschriften als ’De Graspieper’ (Noord-Holland-Noord, sedert 1981), ’Sula’ (Nederlandse Zeevogelgroep, sedert 1987) en ’Limburgse Vogels’ (sedert 1990) en talrijke bladen en blaadjes van actieve vogelwerkgroepen, algemene natuurtijdschriften als ’De Levende Natuur’ (sedert 1896), ’Vanellus’ (Friesland, sedert 1948) en Wadden Bulletin (sedert 1966) en de journalistieke bladen als ’Grasduinen’ (sedert 1979), kan de inhoud van de vijf toonaangevende Nederlandse vogeltijdschriften als volgt worden gekarakteriseerd; (1) Lepelaar/Vogels (sedert 1976): interesse wekkend en opwekkend tot vogelbescherming. Kenwoord: opwekkend. (2) Het Vogeljaar (sedert 1953): opwekkend tot vogelbescherming en vogelstudie, tevens beschrijvende avifaunistiek. Kenwoord: beschrijvend. (3) Limosa (sedert 1928): Nederlandse avifaunistiek, vaak met beschouwende inhoud. Kenwoord: beschouwend. (4) Ardea (sedert 1912): internationale ornithologische wetenschap met nieuwe onderzoeksresultaten. Kenwoord: onderzoekend. (5) Dutch Birding (sedert 1979): soort herkenning in het veld in Nederland en daarbuiten, tevens bijzondere avifaunistische waarnemingen. Kenwoord: kijkend.