Panorama Nederland... een huisjes-met-tuintjesstad aan de Noordzee!

’Panorama Nederland’ was het thema van de boekenweek 1998. Veel proza met daarin een prominente rol voor ons landschap. Een landschap dat er niet meer is of bezig is te verdwijnen, zodat de lezer snel tot weemoed verviel. Ook de auteur, voor wie bij het kijken naar vogels, het landschap steeds meer een bijna bepalend element is. Het aantal plaatsen in dit land waar men, de verrekijker heffend, niet ogenblikkelijk menselijke activiteiten op de achtergrond ontwaart of beluistert, is gering. En de vooruitzichten beroerd. Alleen al de Vinex-gemeenten zullen tot 2015 een half miljoen woningen bouwen. Naar goed vaderlands gebruik zullen dat overwegend huisjes-met-tuintjes zijn. De bewoners van deze huizenbrij zullen meer energie verbruiken en nog meer mobiel zijn dan de Nederlanders van thans. Al was het alleen maar om regelmatig het Los Angeles aan de Noordzee te kunnen ontvluchten naar een pied-à-terre ergens langs de oostrand van de natie. In de hoop en waan daar nog iets van platteland te vinden. Binnen twee decennia zal het thema van Geert Maks ’Hoe God verdween uit Jorwerd’ opgaan voor de verste uithoeken van dit land. Een somber scenario? Laten wij tiet hopen. Maar om hoe de consequenties van die half miljoen Vinex-woningen met hun bewoners en alles wat daarmee samenhangt in goede banen te leiden, gaat het bevattingsvermogen te boven. Grote vindingrijkheid is niet nodig om te beseffen welke aanslag op ’Panorama Nederland’ ons staat te wachten. Vanonder de Haagse kaasstolp bekijken bewindslieden de kwestie door een omgekeerde verrekijker. Want wie mocht verwachten dat ruim een jaar voor aanvang van de nieuwe eeuw, de toekomstige ruimtelijke ordening in dit land prominent op de agenda van politieke partijprogramma’s zou staan, komt bedrogen uit. Geen thema dat mijn kiezers op het puntje van hun stoel zal brengen, zo oordelen partijbonzen over hun kiezersvoetvolk. En in hun wereld waarin uitstel, verdoezeling en voor zich uitschuiven zijn verheven tot dagelijks bedrijf, rederijken politici door met beloftevolle retoriek en bellenblazerij.