In Nederland, is de eikelmuis, net als de hazelmuis, een vertegenwoordiger van de slaapmuizen. Beide soorten worden uitsluitend in Zuid-Limburg aangetroffen. Hoewel een eikelmuis wat betreft grootte en tekening een opvallend diertje is en als een echte cultuurvolger te boek staat, is er over vóórkomen, ecologie en gedrag maar weinig bekend. Sinds 1984 is het aantal waarnemingen in Zuid-Limburg onrustbarend afgenomen. In dit artikel wordt nader op deze afname en de mogelijke oorzaken daarvan ingegaan. Een eikelmuis Eliomys quercinus is op grond van uiterlijke kenmerken gemakkelijk te herkennen. Het vrij grote formaat (de lichaamslengte van een volwassen dier bedraagt circa 10 cm), de zwarte tekening van de kop (’dievenmaskertje’) en de opvallende zwartwitte pluimstaart (15 cm) zijn goede determinatiekenmerken. In slapende toestand valt een eikelmuis op door zijn karakteristieke opgerolde houding.